Do tej pory nie została stwierdzona etymologia nazwy naszego miasta. Pojawiły się co prawda pewne hipotezy, według których Łódź miałaby pochodzić od nazwy rzeki (Łódka) bądź nazwisk i imion rodowych, zostały jednak obalone.
Pierwsza wzmianka o Łodzi pochodzi z dokumentu z 1332 r. i mówi o wsi Łodzi.
Łódź uzyskała prawa miejskie w 1423, a wraz z nimi pozwolenie na organizowanie targów.
W 1820 r. decyzją władz rządowych nastąpił włączenie Łodzi do grona osad przemysłowych i przeznaczenie jej do roli ośrodka tkackiego i sukienniczego.
Na początku okresu "Łodzi wielkoprzemysłowej" powstały wielkie manufaktury, m.in. kompleks fabryczny Ludwika Geyera z pierwszą na terenach Królestwa Polskiego maszyną parową (1839 r. znany dziś jako Biała Fabryka). W latach 30. XIX w. było to największe przedsiębiorstwo przemysłowe w Królestwie Polskim.
Łódź nie należy do miast o długiej historii, więc przeważająca ilość obiektów zabytkowych pochodzi z XIX wieku. Co prawda prawa miejskie nadano jej za czasów panowania króla Władysława Jagiełły w 1423, jednak dopiero zaliczenie Łodzi do grona osad fabrycznych w 1820, spowodowało przemianę rolniczego dotąd miasta. Do Łodzi przybyli przedsiębiorcy i w krótkim czasie nastąpił niebywały rozwój miasta.